دلیل مدفوع سیاه چیست؟ - وبلاگ مایکروتاچ

به گزارش وبلاگ مایکروتاچ، تماشا مدفوع سیاه ممکن است در ابتدا برای هر کسی ترسناک باشد؛ اما باید گفت که مدفوع سیاه همواره نشانه یک بیماری جدی یا مشکل بزرگ نیست و گاه می تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد.

وبلاگ مایکروتاچ | مدفوع سیاه همواره علت بروز مسئله ای بزرگ نیست. دلایل بسیار متفاوتی برای رنگ مدفوع وجود دارد. مکمل های آهن یا بعضی از مواد غذایی سبب سیاه شدن مدفوع می شوند. بعضی از جراحی ها مثل جراحی استومی (stomy) یا کولکتومی (colectomy) می توانند یکی از علت های تغییر رنگ مدفوع به سیاه باشند و معمولا به این علت است که غذا در سیستم گوارشی این افراد به خوبی افراد سالم هضم نمی گردد.

حقایقی کوتاه از آنچه درباره مدفوع سیاه باید بدانید

شایع ترین حالت ایجاد مدفوع سیاه خونریزی یک زخم

نشان دهنده وجود یک مشکل در دستگاه گوارش فوقانی

خون در مدفوع می تواند به وسیله آزمایش شناسایی گردد

مشاهده مواردی همانند مدفوع سیاه همراه با درد، استفراغ یا اسهال سبب می گردد تا فورا به پزشک مراجعه کنید

اگر مسئله ای مشکوک وجود دارد، باید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.

مدفوع سیاه ناشی از مصرف مکمل ها یا بعضی از خوراکی ها

مدفوع سیاه می تواند ناشی از مصرف تعدادی از خوراکی ها، مکمل ها، دارو های تجویزی یا مواد معدنی باشد. مکمل های آهن که به تنهایی یا همراه با مولتی ویتامین های تجویز شده برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن استفاده می شوند، مدفوع را سیاه یا حتی سبز می نمایند. مواد غذایی که آبی تیره یا سبز هستند؛ نیز می توانند موجب سیاه شدن رنگ مدفوع شوند. موادی که معمولا در مدفوع های سیاه دیده می شوند، عبارت اند از:

شیرین بیان سیاه

زغال اخته

مکمل های آهن

داروی بیسموت (Bismuth)

در صورتی که در مدفوع فرد موادی پیدا گردد که علت سیاهی آن هستند، می توان ادعا کرد که مسئله ای در بدن فرد وجود ندارد. در غیر این صورت باید فورا با پزشک مشورت کنید. اگر علت مشخصی برای مدفوع سیاه (مانند غذا، مکمل یا دارو) وجود نداشته باشد، این امر می تواند دلایل مختلف پزشکی داشته باشد که سبب سیاهی مدفوع و بوی نامطبوع آن شده است.

مدفوع سیاه ناشی از وجود خون: ملنا

خونریزی از مجرای دستگاه گوارشی فوقانی مانند مری یا معده که رنگ مدفوع را سیاه می نمایند، ملنا (Melena) نامیده می گردد. خون هنگامی که از مجرای گوارشی عبور می نماید با آنزیم های موجود در فرایند هضم روبرو می گردد و همین امر موجب تغییر رنگ قرمز آن به سیاه می گردد. تشخیص این بیماری به علت اینکه رنگ قرمز خون تغییر می نماید، سخت تر از زمانی است که خون در مدفوع به وضوح دیده می گردد. وجود خون درون یا روی مدفوع ناشی از بیماری هماتوشزی (hematochezia) است که به خونریزی دستگاه گوارشی تحتانی مانند راست روده یا روده بزرگ مرتبط است. خونی که از خونریزی دستگاه گوارشی تحتانی به وجود می آید، کم تر وارد فرایند هضم می گردد و رنگ قرمز آن معمولا حفظ می گردد.

در صورتی که مدفوع سیاه با علائم دیگری مانند احساس ضعف یا خستگی، سر گیجه، درد یا تهوع همراه باشد، به ویژه خون در آن مشاهده گردد یا به طور کلی رنگ آن شبیه پودر قهوه باشد، فورا با پزشک تماس بگیرید. این شرایط در بعضی از افراد نشانه خونریزی در مجرای گوارشی است.

اگر مدفوع سیاه باشد و فرد به یکی از بیماری های زیر مبتلا باشد که مستعد خونریزی در دستگاه گوارش هستند، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کند:

بیماری کبد

سرطان

دیولافوی (نوعی بیماری نادر معده)

التهاب در مری

التهاب معده

ایسکمی روده (قطع جریان خون به روده ها)

زخم های گوارشی

پارگی در مری (پارگی در مالوری-ویس Mallory-Weiss)

واریس (بزرگ شدن ناهنجار سیاهرگ ها) در مری یا معده

تشخیص

رنگ سیاه به تنهایی به منظور تشخیص وجود خون در مدفوع کافی نیست. بنابراین پزشک به وسیله معاینه رکتوم یا آنالیز نتایج آزمایش مدفوع شرایط بیمار را آنالیز می نماید. برای انجام آزمایش نمونه ای از مدفوع بیمار ـ که نمونه گیری در خانه هم می تواند انجام گردد ـ برای آنالیز و ارزیابی به آزمایشگاه ارسال می گردد.

وجود خون در مدفوع می تواند ناشی از چندین شرایط مختلف باشد، ازجمله وجودد زخم در مجرای دستگاه گوارشی فوقانی و یا پارگی. در صورتی که مدفوع سیاه بیمار بر اثر خونریزی باشد و ملنا تشخیص داده گردد، پزشک ممکن است آزمایش های تشخیصی دیگر تجویز کند تا علت اصلی و محل دقیق مشکل شناسایی گردد.

یکی از روش های تشخیصی استفاده از اوسوفاژوگاسترودوداندوسکوپی (Oesophagogastroduodenoscopy) است. این روش نوعی آندوسکوپی تشخیصی است که امکان مشاهده بخش بالایی دستگاه گوارش از دوازدهه (اثنی عشر) را فراهم می نماید. از سایر روش های تشخیصی نیز می توان به اشعه ایکس، آزمایش های خون، کولونوسکوپی (معاینه داخل روده بزرگ با استفاده از دستگاه کولونوسکوپ)، کشت مدفوع و استفاده از باریم اشاره نمود.

سایر عوامل رایج وجود خون در مدفوع

زخم معده: زخم معده نوعی زخم است که روی دیواره داخلی معده ایجاد می گردد و سبب خونریزی و در نتیجه ملنا می گردد. خلاف باور عمومی استرس و غذا های تند موجب زخم معده نمی شوند؛ اما می توانند شرایط نامناسب زخم معده را بد تر و تشدید نمایند. در واقع زخم معده درنتیجه عفونت ناشی از فعالیت نوعی باکتری به نام هلیوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) به وجود می آید. به طور معمول برای درمان عفونت این نوع باکتری آنتی بیوتیک و بعضی مواقع داروی کم نماینده اسید معده تجویز می گردد.

یکی دیگر از علت های ایجاد زخم معده، استفاده بلند مدت از مسکن هایی است که به دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDS) معروف اند. این دارو ها با تضعیف دیواره داخلی معده در برابر اسید فراوری شده به آن آسیب می رسانند. به همین علت این دارو ها عوارض جانبی منفی روی بیماری کرون و کولیت زخمی دارند. از این دارو ها می توان به ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و آسپرین اشاره نمود. بعضی از این دارو ها را پزشک تجویز می نماید. زخم معده معمولا پس از متوقف شدن مصرف این دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی بهبود پیدا می نماید.

ورم معده (گاستریت): التهاب دیواره داخلی معده را ورم معده یا گاستریت می نامند. این نوع از ورم معمولا بر اثر استفاده بیش از حد الکل یا غذا های تند، استعمال دخانیات، عفونت باکتریایی یا استفاده از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی ایجاد می گردد. ورم معده می تواند بر اثر جراحی یا آسیب دیدگی به وجود بیاید یا ممکن است ناشی از بیماری در بدن باشد.

واریس مری: هنگامی که سیاهرگ های دیواره قسمت پایین مری یا بالای معده ملتهب می شوند، فرد دچار بیماری ورایس مری می گردد. زمانی که این سیاهرگ ها بر اثر تورم پاره می شوند، محتمل است فرد دچار خونریزی و خون وارد مدفوع گردد یا به صورت استفراغ از بدن بیمار خارج گردد. مشکلاتی همانند فشار خون بالا و سیروز کبدی سبب واریس مری می شوند.

پارگی مالوری-ویس: این بیماری ممکن است ناشی از پارگی غشاء مخاطی بین مری و معده است. در صورتی که این پارگی با خونریزی همراه باشد، می تواند موجب ایجاد ملنا گردد. با این وجود این مشکل بسیار نادر است (از هر 100000 نفر، 4 نفر) و ممکن است بر اثر استفراغ، سرفه یا تشنج های صرعی ایجاد گردد.

نکات کوتاه

در بیش تر مواقع سیاهی مدفوع به علت مصرف مکمل آهن یا بعضی مواد غذایی است.

معمولا شایع ترین مسئله ای که موجب سیاهی مدفوع می گردد، خونریزی ناشی از زخم مجرای گوارشی است. مدفوع سیاه می تواند ناشی از خونریزی مربوط به مجرای فوقانی گوارشی باشد. بعلاوه در صورت وجود خون در مدفوع باید با آزمایش مدفوع سلامت بدن را مورد آنالیز قرار بدهید و در صورت مشاهده خون فورا به پزشک مراجعه کنید. درنهایت هنگام مشاهده مدفوع سیاه به همراه درد، تهوع یا اسهال، بهتر است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

منبع: verywellhealth